Belajar Bahasa Jawa Menyenangkan Menentukan Jejer Melanjutkan Ukara Hingga Membuat Ukara Wasesa

by ADMIN 96 views

Kanca-kanca, apa kabar? Dina iki awake dhewe arep sinau basa Jawa babagan nulis ukara sing bener. Aja kuwatir yen krasa angel, awake dhewe bakal sinau langkah demi langkah supaya kabeh bisa paham. Siap?

1. Jejer ing Ukara: Sapa Sing Nindakake? (Subjek dalam Kalimat: Siapa yang Melakukan?)

Jejer iku perangan ukara sing nuduhake sapa sing nindakake pagawean. Gampange, jejer iku wong, kewan, utawa barang sing lagi dicritakake ing ukara kasebut. Coba gatekake ukara iki:

Ani nggarap PR.

Ing ukara iki, Ani iku jejere. Kenapa? Amarga Ani sing nindakake pagawean, yaiku nggarap PR. Dadi, yen ana pitakonan kaya ngene:

Tulisen kang dadi jejer ana ing ukara ngisor iki! Ani nggarap PR. Wangsulan:?

Jawaban sing bener yaiku Ani. Gampang, ta?

Kepiye Nentukake Jejer?

Ana sawetara cara kanggo nemtokake jejer ing ukara:

  • Goleki tembung sing nuduhake wong, kewan, utawa barang. Biasane, jejer iku awujud tembung aran (kata benda). Ing ukara "Budi mangan sega", "Budi" iku tembung aran sing nuduhake wong.
  • Takon, "Sapa sing...?" utawa "Apa sing...?" Tuladhane, ing ukara "Kucing iku mlumpat ing ndhuwur meja", awake dhewe bisa takon, "Sapa sing mlumpat?" Jawabané yaiku "Kucing", mula "Kucing" iku jejere.
  • Gatekake urutan tembung ing ukara. Ing basa Jawa, jejer biasane manggon ing ngarep ukara. Nanging, ana uga ukara sing jejere ana ing buri, mligine ing ukara inversi (ukara walik). Conto: "Mangan sega Budi". Ing ukara iki, jejere yaiku "Budi", sanajan manggon ing buri.

Latihan Nentokake Jejer

Supaya luwih paham, coba latihan nentokake jejer ing ukara-ukara ngisor iki:

  1. Bapak tindak menyang kantor.
  2. Adhik lagi turu.
  3. Pit montor kuwi abang.
  4. Srengenge sumunar ing wayah esuk.
  5. Asu iku nyongklong bal.

Kanca-kanca bisa nulis jawaban ing kertas utawa dikomentari ing ngisor artikel iki. Mengko bakal awake dhewe bahas bareng-bareng.

2. Bacutna Ukara: Ngisi Kekosongan (Melanjutkan Kalimat: Mengisi Kekosongan)

Ing basa Jawa, awake dhewe asring nemoni ukara sing durung rampung. Tugas awake dhewe yaiku mbacutake utawa nglanjutake ukara kasebut supaya dadi ukara sing utuh lan nduweni teges. Tuladhane, ana pitakonan kaya ngene:

Bacutna ukara ing ngisor iki! Saben esuk aku tangi jam Wangsulan: .....?

Kanggo njawab pitakonan iki, awake dhewe kudu mikirake wektu sing lumrah kanggo tangi esuk. Jawaban sing bener bisa macem-macem, nanging sing paling pas yaiku:

Saben esuk aku tangi jam lima esuk.

Utawa bisa uga:

Saben esuk aku tangi jam setengah enem.

Sing penting, jawaban kasebut kudu logis lan cocog karo konteks ukara.

Tips Mbacutake Ukara

Supaya bisa mbacutake ukara kanthi bener, coba gatekake tips ing ngisor iki:

  • Pahami teges ukara sing durung rampung. Apa sing lagi dicritakake ing ukara kasebut? Konteks ukara kasebut babagan apa?
  • Pikirake tembung utawa frasa sing cocog kanggo ngisi kekosongan. Tembung utawa frasa kasebut kudu nduweni teges sing nyambung karo perangan ukara liyane.
  • Gunakake basa sing trep. Yen ukara kasebut nggunakake basa krama, awake dhewe uga kudu mbacutake nganggo basa krama. Semono uga yen ukara kasebut nggunakake basa ngoko.
  • Aja wedi kanggo kreatif. Kadhangkala, ana luwih saka siji jawaban sing bener. Sing penting, jawaban kasebut kudu logis lan cocog karo konteks ukara.

Latihan Mbacutake Ukara

Saiki, coba latihan mbacutake ukara-ukara ing ngisor iki:

  1. Yen udan deres, aku ...
  2. Ing wayah bengi, lintang ...
  3. Buku iku dakwaca supaya ...
  4. Kembang mawar kuwi ...
  5. Yen aku dadi dokter, aku ...

Kaya latihan sadurunge, kanca-kanca bisa nulis jawaban ing kertas utawa dikomentari ing ngisor artikel iki. Mengko bakal awake dhewe bahas bareng-bareng.

3. Ukara Mawa Wasesa: Apa Kuwi? (Kalimat dengan Predikat: Apa Itu?)

Ing basa Jawa, wasesa iku perangan ukara sing nerangake apa sing ditindakake dening jejer. Gampange, wasesa iku tembung kriya (kata kerja) ing ukara kasebut. Tuladhane, ing ukara "Budi mangan sega", "mangan" iku wasesane. Kenapa? Amarga "mangan" iku tembung kriya sing nerangake apa sing ditindakake dening Budi.

Saiki, pitakonan sabanjure yaiku:

Tulisna ukara kang perangan panyusune mung wasesa! Wangsulan:....?

Pitakonan iki katon rada angel, nanging sejatine ora patiya. Awake dhewe kudu nulis ukara sing mung nduweni wasesa. Kepiye carane?

Ukara Eklips

Ukara sing mung nduweni wasesa diarani ukara eklips. Ukara eklips iku ukara sing perangan liyane (kayata jejer utawa lesan) diilangake, nanging teges ukara kasebut isih bisa dipahami. Tuladhane:

Lungguh!

Ukara iki mung nduweni wasesa, yaiku "lungguh". Nanging, awake dhewe tetep bisa ngerti yen ukara kasebut minangka prentah kanggo lungguh. Jejer ing ukara iki ora ditulis, nanging bisa diartekake minangka "kowe".

Conto Liyane Ukara Eklips

  • Mlayu!
  • Menenga!
  • Maca!
  • Nulis!
  • Turon!

Kabeh ukara ing ndhuwur mung nduweni wasesa, nanging tetep nduweni teges sing jelas.

Nulis Ukara Mawa Wasesa

Dadi, kanggo njawab pitakonan ing ndhuwur, awake dhewe bisa nulis ukara kaya ing ngisor iki:

Tulisna ukara kang perangan panyusune mung wasesa! Wangsulan: Mangan!

Utawa bisa uga:

Tulisna ukara kang perangan panyusune mung wasesa! Wangsulan: Turon!

Sing penting, ukara kasebut kudu mung nduweni wasesa lan nduweni teges sing bisa dipahami.

Kesimpulan: Sinau Basa Jawa Iku Nyenengake!

Kanca-kanca, awake dhewe wis sinau babagan jejer, mbacutake ukara, lan nulis ukara mawa wasesa. Aja lali kanggo terus latihan supaya luwih lancar ing basa Jawa. Yen ana pitakonan, aja sungkan kanggo takon. Matur nuwun!

Pitakonan Latihan Tambahan

Kanggo nguji pemahaman kanca-kanca, coba jawab pitakonan-pitakonan ing ngisor iki:

  1. Gawea ukara sing jejere "Ibu" lan wasesane "masak"!
  2. Bacutna ukara iki: "Yen aku duwe dhuwit akeh, aku ..."
  3. Gawea telung ukara eklips!

Jawaban bisa ditulis ing komentar ing ngisor artikel iki. Sugeng sinau lan ketemu maneh ing pelajaran basa Jawa sabanjure!